Świat w trzy minuty
Lukasz Jachowicz
Categories: Education
Listen to the last episode:
Z problemem roku 2000 jest trochę jak z dziurą ozonową – przestał nam zagrażać, bo na czas rozpoczęliśmy prace nad zmianą swoich zwyczajów. I tylko część programów (tak, korzystam z nich) pogubiła się myśląc, że po 31 grudnia 1999 nastąpi 1 stycznia 1900. Dlaczego? Bo dla oszczędności pamięci, programiści zapamiętywali tylko dwie ostatnie cyfry roku.
Na szczęście programiści systemów uniksowych byli mądrzejsi – czas zapisują standardowo nie jako dzień/miesiąc/rok, lecz jakę liczba sekund, które upłynęły od 1 stycznia 1970 roku. Data wygląda znajomo? Tak, czasem gdy coś się wysypie, to niektóre systemy informatyczne uznają, że dziś jest właśnie początek lat 70.
I wszystko byłoby fajnie, tylko tak zdefiniowany czas był zapisywany w zmiennej – czyli miejscu w pamięci – które ma 32 bity długości. Jeden z tych bitów tracimy na odróżnienie liczb dodatnich od ujemnych. Potrzebowaliśmy tego, by zapisywać daty wcześniejsze od 1970 roku.
Największą liczbą, które można w takim miejscu zapisać, jest 2,147,483,647 (2 miliardy 147 milionów 483 tysiące 647). Gdy dodamy do niej jeden, w pamięci komputera znajdzie się liczba oznaczająca późny wieczór 13 grudnia 1901 roku. I na tego typu sytuację natkniemy się w roku 2038.
Problemowi można zaradzić zapamiętując daty w komórce pamięci, która ma 64 bity – tak właśnie robimy projektując nowe systemy i urządzenia. Dwukrotne zwiększenie pamięci wykorzystywanej do zapamiętania czasu przesunie problem na dzień oddalony od nas o jakieś 292 miliardy lat – z obliczeń wynika, że wtedy wszechświat jaki znamy, już nie będzie istnieć.
Kłopot polega na tym, że dziś wciąż mamy mnóstwo działających systemów, w których błąd nie został – i nie zostanie zostanie naprawiony.
32-bitowy zapis daty jest wykorzystywany przez wiele nośników danych, które dziś wykorzystujemy – na przykład do zapisania daty ostatniej modyfikacji pliku. Starsze bazy danych wykorzystują 32-bitowy zapis czasu. Albo niektóre urządzenia z wbudowanymi małymi komputerami – na przykład jakieś sterowniki, routery, kamery WiFi, systemy alarmowe czy niektóre elementy naszych samochodów. Trochę tego nas otacza.
Co się stanie w dniu przekręcenia licznika czasu? Niektóre urządzenia się zawieszą i trzeba będzie je zresetować. Niektóre problem zignorują – bo nie wykorzystują aktualnej daty do niczego. Będzie trochę rzeczy, które przestaną prawidłowo działać – i będziemy się musieli przyzwyczaić do dziwnych wyników ich pracy lub je wymienić na nowsze.
2 miliardy sekund z groszami od 1 stycznia 1970 roku miną w 19 stycznia 2038 roku. Czy 14 lat, które pozostały, to długo? Niekoniecznie – dla przykładu, niecałe 14 lat temu w sieci pojawił się Instagram. Część urządzeń, których dziś używamy, będzie wtedy jeszcze całkiem sprawna.
Co ciekawe, w tym samy roku po raz trzeci będziemy mieli problem z GPSami. Co 1024 tygodnie resetuje się licznik czasu, który jest wykorzystywany przez globalną nawigację. Ostatnia taka sytuacja miała miejsce w 2019 roku, i wtedy posiadacze niezaktualizowanych odbiorników GPS skończyli z nieprawidłowo działającymi urządzeniami. Kolejne przepełnienie licznika daty w GPSach nastąpi w listopadzie 2038 roku – przez czysty przypadek będzie to ten sam rok, w którym wystąpi problem ze starszymi systemami komputerowymi.
Niniejszy odcinek powstał dzięki inspiracji ze strony słuchaczki Julii. Dziękuję!
Previous episodes
-
87 - Podwójny problem roku 2038 Wed, 20 Mar 2024 - 0h
-
86 - Czym grozi odwrócenie kompasu? Mon, 19 Feb 2024 - 0h
-
85 - Wrota piekieł i inne pożary Mon, 22 Jan 2024 - 0h
-
84 - Ciemna materia: skąd wiemy, że istnieje? Tue, 09 Jan 2024 - 0h
-
83 - Czemu pogoda przeszkadza rakiecie? Thu, 04 Jun 2020 - 0h
-
82 - Dzień, w którym spanikowała Ameryka Fri, 22 May 2020 - 0h
-
81 - Jak przekazać wiadomość zakładnikom? Mon, 27 Apr 2020 - 0h
-
80 - Kukułką na wolność Fri, 06 Mar 2020 - 0h
-
79 - Obleć świat swoim balonem Wed, 04 Dec 2019 - 0h
-
78 - Czy miliard to dużo? Mon, 07 Oct 2019 - 0h
-
77 - Atomowy odlot Sat, 31 Aug 2019 - 0h
-
76 - Dzień Dziecka: Kryształowa Kula Sat, 01 Jun 2019 - 0h
-
75 - O książkach, bitach i cenie pizzy Wed, 29 May 2019 - 0h
-
74 - Jak okraść samochód? Sun, 14 Apr 2019 - 0h
-
73 - Dlaczego ludzie sukcesu wprowadzają w błąd? Tue, 26 Feb 2019 - 0h
-
72 - Creeper: pierwszy wirus w sieci Tue, 12 Feb 2019 - 0h
-
71 - Zabójczy brak snu Tue, 05 Feb 2019 - 0h
-
70 - Jak się nie dać włamywaczom? Thu, 17 Jan 2019 - 0h
-
69 - Najdłuższy lot Tue, 18 Dec 2018 - 0h
-
68 - Bęben, który mówi Thu, 08 Nov 2018 - 0h
-
67 - Kosmiczni turyści Tue, 18 Sep 2018 - 0h
-
66 - PSP: Słoneczny satelita Tue, 11 Sep 2018 - 0h
-
65 - Snickers dla sędziego Wed, 05 Sep 2018 - 0h
-
64 - Czy człowiek jest dobrym nadzorcą robotów? Mon, 25 Jun 2018 - 0h
-
63 - Podkastowy Dzień Dziecka Fri, 01 Jun 2018 - 0h
-
62 - Tajemnica króla popu Tue, 29 May 2018 - 0h
-
61 - Przejmij sobie satelitę Tue, 06 Mar 2018 - 0h
-
60 - Czy kobieta nie może programować – czyli o wpływie stereotypów na ludzi Tue, 23 Jan 2018 - 0h
-
59 - Jak generować fake newsy? Mon, 04 Dec 2017 - 0h
-
58 - Czy ptaki śpiewają w różnych językach? Mon, 06 Nov 2017 - 0h
-
57 - Znika nam wiatr Tue, 24 Oct 2017 - 0h
-
56 - Fazy Księżyca to nie cień Ziemi Thu, 05 Oct 2017 - 0h
-
55 - Czy woda destylowana jest zdrowa? Tue, 19 Sep 2017 - 0h
-
54 - Po co kraść okręty? Tue, 04 Jul 2017 - 0h
-
53 - HeLa: co dała nam nieśmiertelność? Thu, 25 May 2017 - 0h
-
52 - Jak wykraść hasło z telefonu? Mon, 24 Apr 2017 - 0h
-
51 - Efekt yoyo – mamy winnego? Mon, 27 Mar 2017 - 0h
-
50 - Jak Facebook wypacza nasze wspomnienia Mon, 13 Mar 2017 - 0h
-
49 - Co łączy Zorro z Supermanem? Mon, 27 Feb 2017 - 0h
-
48 - O kłamstwach, które wciskamy dzieciom Mon, 06 Feb 2017 - 0h
-
47 - Jak szukać życia poza Ziemią? Tue, 24 Jan 2017 - 0h
-
46 - Czy ciepła woda zamarza szybciej niż zimna? Tue, 17 Jan 2017 - 0h
-
45 - Czy wolno pobrać film z internetu? Mon, 02 Jan 2017 - 0h
-
44 - 66-letnia matka Mon, 12 Dec 2016 - 0h
-
43 - Grzebiemy w DNA Mon, 21 Nov 2016 - 0h
-
42 - Superksiężyc to bzdura Mon, 14 Nov 2016 - 0h
-
41 - Czy polowania są pożyteczne? Wed, 02 Nov 2016 - 0h
-
40 - Trzy mity o amerykańskich wyborach Mon, 24 Oct 2016 - 0h
-
39 - Krzywo jeździ, dostał Nobla Thu, 20 Oct 2016 - 0h
-
38 - Dziecko trojga rodziców Mon, 03 Oct 2016 - 0h